Polskie Towarzystwo Meteorytowe

 
 
Chondryty enstatytowe EL

Ten rzadko spotykany typ meteorytów wyróżnia się wysoką zawartością  metalicznego żelaza i siarczku żelaza - troilitu. Żelazo nie wchodzi natomiast w skład krzemianów, jak w innych chondrytach, i występuje tu tylko krzemian magnezu - enstatyt. Meteoryty te silnie przyciągają magnes i łatwo je rozpoznać. Podzielono je na dwie grupy różniące się zawartością żelaza: EL i EH. Do niedawna w grupie EL były tylko meteoryty EL6, ale ostatnio znaleziono przykłady niższych typów petrologicznych.


podtyp EL3

(brak w polskich zbiorach)

podtyp EL4

Dar al Gani 734, Libia, 27° 08’ N, 16° 03’ E. Zimą 1996/97 znaleziono na Saharze kilka kamieni o łącznej wadze 1378 g.
KMaG: 4,2 sc; MCiD: 3,2 ep; ASPF: 2,1 ep; JAB: 1,7 f; TŚcK: 0,147 ep.

podtyp EL5

(brak w polskich zbiorach)

podtyp EL6

Happy Canyon, Teksas, USA, 34° 48’ N, 101° 34’ W. W 1971 r., na farmie R.L. Grigsby’ego 2 km NW od Wayside, wyorano kamień 16,3 kg. Pan Grigsby zawiózł go na West Texas State University w Canyon, w Teksasie, gdzie kamień przecięto i z centralnej części odcięto płytę, której los nie jest znany. Pozostałe części ważą razem 14,6 kg. Kamień jest bardzo zwietrzały i ocenia się, że spadł co najmniej 300 lat temu. Jest to brekcja pozderzeniowa. Typ EL 6/7. Pierwotnie nazwano meteoryt Wayside (b) dla odróżnienia od chondrytu zwyczajnego znalezionego niedaleko Wayside. Ponieważ okazał się wyjątkowy, uznano, że zasługuje na osobną nazwę i wybrano nazwę kanionu znajdującego się 4,8 km na północny wschód od miejsca znalezienia
KMaG: 0,2 fc; ASPF: ts.

Hvittis, Finlandia, 61° 11’ N, 22° 41’ E. Trzy dni po detonacjach, jakie słyszano w południe, 21 października 1901 roku, znaleziono kamień ważący 14 kg.
ASPF: ts.

Ilafegh 009, Algeria, 21° 38’ N, 1° 16’ E. W październiku 1989 r. na Saharze znaleziono kamień ważący 421g. Ze względu na wysoki stopień przeobrażenia  zaliczono go do typu EL 6/7. Skała ta uległa stopieniu podczas zderzenia w kosmosie i rekrystalizacji.
OPiOA: 2,2 sc; OAUJ: 1,4 sc; KMaG: 1,0 sc.

Neuschwanstein, Niemcy, 47° 31,5’ N, 10° 48,5’ E. Wieczorem, 6 kwietnia 2002 roku, wiele osób widziało jasny bolid nad Austrią i Bawarią oraz słyszało eksplozje powodujące drżenie ziemi i szyb w oknach. Bolid został zarejestrowany przez Europejską Sieć Bolidów, co pozwoliło wyliczyć orbitę i miejsce spadku, dzieki czemu 14 lipca 2002 roku znaleziono pierwszy meteoryt ważący 1750 g. Jego badanie pokazało, że promień meteoroidu przed wejściem w atmosferę był mniejszy niż 20 cm, a analiza krótko żyjących izotopów wykazała, że istotnie jest to obiekt, który spadł na początku kwietnia. Meteoryt jest zmetamorfizowany z niewielką liczbą reliktowych chondr. Zmiany szokowe są nieznaczne (S2). Po trzech miesiacach od spadku pojawiły się oznaki wietrzenia (W0/1). Drugi okaz, ważący 1625 g, znaleziono 27 maja 2003 roku, a trzeci, o wadze 2843 g, znaleziono 29 czerwca 2003 roku na terenie Austrii (dwa pierwsze w Bawarii). Dla kolekcjonerów dostępne są fragmenty drugiego okazu i gipsowe kopie wszystkich trzech.
ASPF: 2,824 s.

Pillistfer, Estonia, 58° 40’ N, 25° 44’ E. 8 sierpnia 1868 r. w dzień, po detonacjach  spadły kamienie, z których znaleziono cztery ważące: 14 kg (w Aukoma), 7,5 kg (w Kurla), 1,5 kg (w Wahne) i 0,25 kg (w Sawiauk).
MGPAN: 36,02 fc.

Yilmia, Australia, 31° 12’ S, 121° 32’ E. Podczas realizacji programu poszukiwania złóż niklu na pustyniach Australii Zachodniej G. Coulston znalazł pod koniec 1969 r., liczne fragmenty meteorytu niedaleko wzgórza Yilmia, w płytkim zagłębieniu w laterytowej glebie. W 1971 r., 400 m. dalej na południe, znaleziono 11 kg bryłę z powierzchnią ablacyjną; razem z fragmentami zebrano 24 kg.
OAUJ: 13,1 sc; KMaG: 1,2 sc; TŚcK: 0,113 s.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

W tle: meteoryt Yilmia