Polskie Towarzystwo Meteorytowe

 
 

Meteoryty żelazne IIIAB - głównie oktaedryty średnioziarniste

Są fragmentami jądra rozbitej planetki typu Westy. Mają ładne figury Widmanstättena o grubości pasków kamacytu od 0,5 do 1,3 mm. Zawierają niewiele zanieczyszczeń.


Augustinovka, Ukraina, 48° 4’ N, 35° 5’ E. W 1890 r znaleziono w lessach bryłę ok. 400 kg. pokrytą grubą zwietrzeliną.

MGPAN: 116,67 f, 6,32 f.


Bella Roca, Meksyk, 24° 54’ N, 105° 24’ W. W 1888 r. znaleziono bryłę ok. 32,5 kg.

MGPAN: 55,78 ep.


Boxhole, Australia, 22° 37’ S, 135° 12’ E. W czerwcu 1937 r. rozpoznano krater meteorytowy koło Boxhole Station i znaleziono pewną ilość meteorytów żelaznych i bryłek całkowicie utlenionych. Później znaleziono większe bryły włącznie z jedną 82 kg. Meteoryty te są bardzo podobne do Henbury.

HGwL: 314,0 cs; KMaG: 115,1 sc; WWoG: 41,7 cs; AKiW: 28,4 ep; JanW: 21,7 cs; JSzW: 16,3 hs; JBaZ: 14,4 wcs; TŚcK: 8,574 cs; KZT: 4,5 ep; WSZ: 3,6 ep; GMik: 3,3 ep.


Cape York, Grenlandia, 76° 8’ N, 64° 56’ W. Znany od 1818 r., kiedy to kapitan John Ross dostał od Eskimosów w zatoce Księcia Regenta żelazne noże z kościanymi rękojeściami. Trzy duże meteoryty: “Namiot” lub Ahnighito 59 ton, “Kobietę” 3 tony i “Psa” 896 funtów zobaczył po raz pierwszy R. E. Peary, który później przetransportował je do Nowego Jorku. Waga Ahnighito była długo poddawana w wątpliwość. Dziś wiadomo, że waży on 31 ton. Kolejną bryłę 3,5 tony znaleźli Eskimosi na małym półwyspie Savik. Trafiła ona do Kopenhagi. Kolejna bryła 48 kg znaleziona w 1955 r. okazała się nowym meteorytem Thule. W 1961 r. znaleziono bryły 7,8 kg na Saveqarfik i 15 ton w Agpalilik. Też trafiły one do Kopenhagi.

KMaG: 118,4 s.


Henbury, Australia, 24° 34’ S, 133° 10’ E. W maju 1931 r. Arthur Alderman po raz pierwszy odwiedził kratery Henbury i zebrał pierwsze meteoryty leżące wokół nich. Sporządził mapę krtaterów, rozmieszczenia meteorytów i materii wyrzuconej z kraterów. Stwierdził. że wyrzucona materia tworzy promienie podobne do widocznych przez teleskopy na Księżycu. Wyniki badań opublikował rok później. Przez dwa lata zebrano ok. 680 kg. Większość, to drobne odłamki potwierdzające wybuchowe pochodzenie największych kraterów. Większe meteoryty mają regmaglipty, a niektóre są orientowane. Łączna waga zebranych okazów nie jest duża, co sugeruje spadek niezbyt dużej masy, ale z dużą prędkością. Rozmieszczenie meteorytów i wyrzuconej materii sugeruje, że meteoryty spadły pod małym kątem z południowego zachodu. Wokół kraterów znaleziono też szkliwa impaktowe.

JanW: 2765,0 wcs, 26,3 cs, 23,7 cs, 13,6 cs, 8,2 cs; KSoK: 1995 wcs, 12,3 cs; KMaG: 1520,0 wcs; AZGR: 512,0 cs; JStM: 114,3 ep; AJNH: 59,7 cs; HGwL: 55,6 cs; OPiOA: 47,4 wcs, 31,4 cs; ASPF: 42,3 cs; MWGUW: 39 hs; WWoG: 38,0 hs; AKiW: 36,3 cs; JAB: 33,4 cs, 4,4 cs; RKoW: 29,0 hs; KSzS: 27,3 cs; MZPAN: 23 cs; SKoZ: 19,7 ep, 4,5 cs; ToGa: 19,6 fs; JSzW: 18,0 hs; TZwW: 17,4 cs; TŚcK: 14,3 cs; JBaZ: 13,5 ep; KTKUB: 12,3 ep, 5,0 cs; WSZ: 8,89 hs, 7,16 hs; MKGW: 8.4 hs, 7,1 cs, 3,4 cs, 3,1 cs; ACH: 7,7 ep; JWoK: 7,5 ep; JJDL: 7,4 hs; JŁuW: 6,8 cs; MPaJ: 6,1 cs; Zea: 5,4 cs; JSzW: 5,0 cs; RITc: 4,5 cs; ŁODG: 4,2 cs; MPPF: 4,1 cs; KZT: 4,0 wcs; KMoW: 3,95 cs; JPłB: 3,9 cs, 2,9 ep; AKKC: 3,2 cs; BSzW: 3,05 cs; GMik: 3,0 cs; RRzG: 2,1 cs; PŻoW: 1,62 cs.


Hidden Valley, Australia, 19° 7’ S, 145° 25’ E. Bryłę 7 kg znaleziono w 1991 r. podczas poszukiwania opali.

OAUJ: 304,0 sc; OPiOA: 115,0 s.


Lenarto, Słowacja, 49° N, 21° E. W 1814 r. rusińscy chłopi znaleźli bryłę żelaza ok. 108 kg. na jednym z najwyższych szczytów karpackich na pograniczu Słowacji i Galicji. Trafiła do muzeum w Budapeszcie.

MMWr: 47,03 f, 13,50 s.


Madoc, Kanada, 44° 30’ N, 77° 28’ W. W 1854 r. znaleziono bryłę 370 funtów (167,8 kg).

KMaG: 41,2 s.


Merceditas, Chile, 26° 20’ S, 70° 17’ W. W 1884 r. znaleziono bryłę ok. 43 kg. niedaleko obozu górników, 10 - 12 leagues (50 - 60 km) na wschód od Chanaral.

MGPAN: 60,3 sc.


Nova Petropolis, Brazylia, 29° 26’ S, 50° 55’ W. Meteoryt znaleziono 16 maja 1967 r., kiedy przed gospodarstwem Lindolfo Staudta otwierano drogę do Pinhal Alto. Ktoś zaproponował, aby nadmiar ziemi wykorzystać do zasypania błota na jego posesji. Gdy zaczęto z ziemi usuwać kamienie, zauważono, że jeden jest o wiele cięższy. Okazało się, że to bryła żelaza, z której wydzielały się kropelki. Wiele osób przychodziło, by zobaczyć „kamień który płacze”, ale wkrótce o nim zapomniano. Niewiele brakowało, by został przetopiony, bo sąsiad miał warsztat odlewniczy. Dopiero pod koniec 1980 r. dowiedział się o meteorycie dr Grunewaldt, który dotarł do znalazcy, odciął z ważącej 305 kg. bryły w kształcie gruszki fragment i przekazał do zbadania. Gdy potwierdzono, że to meteoryt, zakupił go i powiadomił Muzeum Narodowe w Rio de Janeiro. W 1986 r. przekazał 2/3 meteorytu do muzeum.

MKGW: 12,0 s.


Pierceville (iron), Kansas, USA, 37° 52’ N, 100° 40’ W. W 1917 roku znaleziono bardzo zwietrzałą bryłę żelaza ważącą około 100 kg.

KMaG: 2,9 fc.


Rancho de la Pila (1882) (Durango), Meksyk, 24° 7’ N, 104° 18’ W. W 1882 r. wyorano bryłę 46,5 kg. na Rancho de la Pila 9 leagues (50 km) na wschód od Durango. Fragment żelaza z równiny NE od Durango kupiony w 1834 r. przez Karavinskiego dla kolekcji wiedeńskiej jest identyczny z tym znaleziskiem.

MMWr: 10,0 f.


Red River, Teksas, USA, 32° N, 95° W. W 1808 r. bryła 742 kg. i dwie mniejsze zostały znalezione przez Indian Pawnee nad Rzeką Czerwoną.

MMWr: 1,0 fp.


Schwetz (Świecie), Polska, 53° 24’ N, 18° 27’ E. W 1850 r. podczas niwelacji piaszczystego pagórka przy budowie kolei, na lewym brzegu rzeki Wdy koło Świecia nad Wisłą znaleziono bryłę 21,5 kg. Trafiła do Berlina.

MZPAN: 516,7 s; OPiOA: 6,4 s; KMaG: 5,62 f.


Tambo Quemado, Peru, 14° 40’ S, 74° 30’ W. Znaleziony przed rokiem 1950, kiedy to bryłę 141 kg przetransportowano do Limy.

KMaG: 56,7 s, KTKUB: 11,9 sc.


Tepla, Czechy, 49° 59’ N, 12° 52’ E. Dwie bryły żelaza, 14,4 kg i 2,6 kg, wyorano 18 września 1909 roku. Prawdopodobnie znaleziono jeszcze inne.

KMaG: 2,21 s.


Wolf Creek, Australia, 19° 18’ S, 127° 46’ E. W 1947 r. zauważono z samolotu duży krater. W południowo-zachodniej części wału znaleziono silnie utlenione fragmenty żelaza. W niektórych bryłkach jest trochę metalu. W sumie zebrano ponad 800 kg.

JanW: 380,4 cs, 161,9 ep, 133,9 s, 17,8 cs; MCiD: 135,4 ep; HGwL: 87,0 cs, 5,8 s; PWDT: 63,9 cs; KMaG: 56,3 cs; JStM: 38,2 cs; JAB: 27,5 cs; JPłB: 21,0 cs; OPiOA: 19,77 f; PŻoW: 18,62 cs; RITc: 18,0 cs; MKGW: 16,9 cs; KRzL: 16,5 cs; KZT: 13,0 cs; RPoB: 9,4 f.

 

Meteoryty żelazne IIIF – głównie oktaedryty średnioziarniste

Klamath Falls, Oregon, USA, 42° 10’ N, 121° 51’ W. Podczas budowy drogi znaleziono w 1952 roku bryłę ważącą 17 kg. Znalazca zabrał mały fragment do chemika, który wysłał go do H. H. Niningera, który potwierdził, że to meteoryt. Ten fragment jest teraz w Tempe, na Uniwersytecie Arizońskim. Całą bryłę znalazca sprzedał później Instytutowi Meteorytyki Uniwersytetu Nowego Meksyku, gdzie zapisano ją w katalogu pod nazwą „Oregon”. Strukturalnie jest to oktaedryt średnioziarnisty.

TŚcK: 0,805 s.


 


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

W tle: meteoryt Henbury